Joan den Abenduaren 26an, Euskadiko parke eta lorategietako hegaztien zentsoa antolatu zen lehen aldiz. Lehenik eta behin, parte hartu zuten erabiltzaile guztien inplikazioa eskertu behar da. Ornitho Euskadiren erabiltzaile guztiek parte har zezaketen. Bertan, parke eta lorategi bati lotutako hegaztien zerrenda osoak lehentasunez betetzea eskatzen zen eta 'Negua' proiektu kodeari lotu. 

Lurralde osoan 34 puntu zentsatu ziren, zerrenda osoetan 51 espezie aurkituz, gehi ustekabeko aipamen gisa erregistratu ziren beste batzuk. Hegaztirik ohikoena zozo arrunta izan zen (zerrenden %80an baino gehiagotan aipatu zen), eta ondoren, txolarre arrunta, kaskabeltz handia eta txantxagorria.  Proiektuaren emaitzei buruzko xehetasun gehiago ikusteko, esteka honetan deskargatu daitekeen txostena begiratzea gomendatzen dugu. 

Etorkizuneko kanpainei begira, protokoloan aldaketa txiki batzuk egitea aurreikusten da, hala nola zentsoaren denbora-tartea zabaltzea, estaldura geografikoa eta partaidetza hobetzeko.

Bi egun bakarrik gelditzen dira hurrengo larunbatean, hilaren 26ean, Ornitho Euskadi-ko parke eta lorategietako I. Neguko Zentsorako. Dena prest? Ohar garrantzitsu batzuk gogorarazi nahi dizkizugu:

• Edozein parkeetan parte hartu dezakezu, baita zure lorategi, terraza edo balkoian. Azken kasu honetan, “Parte hartu” menuaren barruan “Lorategi bat gehitu” behar duzu.
• Zerrenda osoak gomendatzen ditugu ustekabeko behaketen aldean. Nolanahi ere, ez ahaztu “Negua” proiektuaren laukitxoa aktibatzen.
• Parke edo lorategi bakoitzeko gutxienez 15 minutuko zentsoa nahikoa da. Jakina, leku bat baino gehiago bisita dezakezu eta behatzaile bat baino gehiago egon daiteke leku berean (bakoitza bere zerrendarekin).

Parte hartzera animatzen zaitugu elkarlaneko zentso honetan.  Urtarrileko lehen egunetan emaitzen laburpena eta ebaluazioa eskainiko dugu, hala ere atarian momentuan kontsultatu ahal izango duzu proiektua.

Eguberri on eta datorren urterako gure desiorik onenak opa dizkizugu. Zentso zoriontsua izan dezazula!

Orniho Euskadi taldea.

Abenduko azken larunbatean, hilak 26, parke eta lorategietako hegaztien neguko I. zentsoa egingo da. Dena prest daukazu? Gure parke eta lorategietan neguan bizi diren hegazti espezieak hobeto ezagutzeko egingo den laginketan parte hartzera animatzen zaitugu. Parke edo lorategi bat aukeratzea nahikoa da. Zure etxeko lorategia edo bizilagunen komunitatekoa ere izan daiteke! Hilaren 26a baino lehen bisitaren bat egitea gomendatzen dizugu, inguruko espezieak ezagutzeko eta, hala badagokio, identifikatzeko zalantzak argitu ahal izateko. Honetarako gainera, zuzenezko online ikastaro bat antolatu dugu parke eta lorategietako hegaztiak identifikatzen ikasteko (informazio gehiago esteka honetan; izena emateko: www.bibe.me/ekitaldiak-aranzadi)

Parte hartzea oso erraza da; esteka honetan jarraibideak gogorarazten dizkizugu.

Hegaztien neguko zentsoak oso baliagarriak dira ugalketa ez den aldian hegazti-populazioei buruzko hainbat parametro ezagutzeko, aldaketak banaketa geografikoan edo hauen ugaritasunean adibidez. Epe luzera, klima-aldaketak hegaztiengan duen eragina zehaztea ahalbidetzen dute, besteak beste. Tradizioz, neguko zentsoak eskandinaviar herrialdeetan egin ohi dira, hegazti jantokiak jartzen oso kultura sendotua baitago. Britainiarrek, adibidez, 1970etik daramate Garden Bird Feeding Survey egiten, hau da, milaka familiek beren etxebizitzetako lorategietan dituzten jantokietako hegaztiak zenbatzen dituzte. Estatu Batuetan, Great Backyard Bird Count da ekimen horietako bat, zentsu-protokoloekin eta antzeko helburuekin.

Euskadin, pixkanaka-pixkanaka, hegaztien behaketak gero eta jarraitzaile gehiago ditu, eta, ondorioz, gero eta gehiago dira zaletasun horretaz gozatzen duten pertsonak. Dena den, jantokiak jartzea eta horien jarraipena egitea ez dago oso zabaldua oraindik gure lurraldean. Neurri handi batean, gure lurraldea antolatzeko moduagatik ere izan daiteke hori. Azken finean, biztanle gehienak eraikin-blokeetako pisuetan bizi dira, eta jantokiak jartzeko aukerak oso txikiak, edo, askotan, aukerarik gabekoak dira. Beraz, inguruko beste herrialde batzuetako esperientziak berdintzen saia gaitezke, nahiz eta gure etxebizitzen errealitateak, hegaztiak jantokietan zenbatzearen arrakasta erlatiboki txikia izatea ekar dezakeen. Hiri handiei erreparatzen badiegu behintzat, horiek baitira, bestalde, euskal biztanleriaren kopuru handiena hartzen dutenak. Zorionez, parke eta lorategi sare zabala dugu eta guztiok, neurri handiago edo txikiagoan, lorategi eremu bat dugu gure etxebizitzatik 500 metro baino gutxiagora.

Neguko hegaztien zentsoak egiteak duen balioaz jabetuta, Ornitho Euskadi-ko Parke eta Lorategietako Hegaztien  I. Neguko Zentsoa aurkezten dugu.

JARRAIBIDEAK

1) Aukeratu zein lorategi edo lorategiak, parke edo parkeak zentsatu nahi dituzun. Lorategi pribatuen kasuan, gure lorategi-moduluaren bitartez alta eman beharko diezu oraindik egin ez baduzu. Honi buruz informazio gehiago nahi izanez gero, hurrengo estekanaurki dezakezu.  Bestela, zure behaketak parke edo lorategi publiko horrekin erlazionatzeko ziurtatu puntu hori bat dagoela. Puntu horia ez badago, bidali mezu bat alta emateko (ornitho@aranzadi.eus).

2) Zentsoaren egunean eta orduan, behatzen duzunaren zerrenda oso bat egin, behaketak, 'Negua' proiektuarekin lotuz. Horrelako zerrendak nola egiten diren zalantzarik baduzu, begiratu gure tutorialak estekahonetan.

3) Zentsoak urteko azken larunbatean egingo dira, aurten abenduaren 26an. Zentsoak 15 minutuko iraupena izango du gutxienez, eta parke handienetarako beharrezko iruditzen zaigun denborara luzatuko da. Posible bada, goizeko lehen orduan egingo dira (egunsentitik 4 ordu) edo arratsaldeko azken orduan (ilunabarra baino 2 ordu lehenago).

4) Zentso eguna baino lehen, ingurua bisitatzea gomendatzen dizugu, inguruarekin eta bertan egon daitezkeen espezieekin ohitzen joateko. Datu guztiak baliagarriak eta interesgarriak dira, bai parke handi bat bisitatzen baduzu edo lorategi txiki batean edo terrazan ikusten duzuna kontatzen badiguzu.

Ikusten duzunez, parte hartzea oso erraza da. Anima zaitez.

FAUNAPYR Bioblitza FAUNAPYR ataria ezagutzera emateko eta Pirinioetako fauna aipamenen erregistroa bultzatzeko antolatu zen. COVIDak eragindako egoera dela eta, mendikateko lekuren batean elkarlanean egindako laginketa-ekitaldi handi bat antolatzea ezinezkoa izanik, FAUNAPYR proiektua osatzen dugun kideok Bioblitz bat online deitzea erabaki genuen.

Bioblitz hau uztailaren 20tik abuztuaren 2ra bitartean egin zen. Aldi horretan, neurri handi batean FAUNAPYR atariaren datuak elikatzen dituzten Ornitho atariek 7.000 behaketa baino gehiago erregistratu zituzten Pirinio osorako (421 espezie guztira). Espezie gehienak hegaztiak (186) eta tximeletak (128) izan ziren, eta atzetik, burruntziak (43), ugaztunak (35), narrastiak (16) eta anfibioak (13). Eskerrik asko parte-hartzaile guztiei!

10x10 km-ko koadrikula bakoitzean behatutako espezieen batezbestekoa 18 izan zen, eta gehienez ere 96 espezie ikusi ziren lauki bakar batean. Datu guzti horiek Pirinioetako faunaren banaketa espazialari buruzko ezagutza hobetzen lagunduko dute. Informazio guzti hori eskuragarri dago gure atarian: www.faunapyr.eu.

Bestalde, aste hauetan #faunapyr hashtagarekin argazkiak Instagramen jarri zituzten parte-hartzaileen artean egindako zozketen irabazleak ditugu. Bioblitza amaitzean, 400 argitalpen baino gehiago sortu ziren hashtag horrekin. Hauek dira zozketetako irabazleak:

- 1. zozketa: Olympus grabagailua (ICO saria)- @lili_quinquin; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/CDHToKPgLr8/

- 2. zozketa: Aranzadi Zientzia Elkarteko liburu sorta - @petits_naturalistes; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/CDWROX_gzZi/

- 3. zozketa:Conservatoire d’Espaces Naturels-eko liburu sorta - @rosa.merce; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/BH27hkShxnw/

- 4. zozketa: Ordesa Viñamala Biosfera Erreserbako liburu sorta - @socpep; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/BlmjSeLBg0a/

- 5. zozketa: ORYX dendako liburu sorta - @daniel_aparicio_serrano; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/CC-W-f7AM2W/

- 6. zozketa: Biotope 1 liburu sorta (Biotope Éditions saria) - @juanjoor; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/CC6jNlNBoJt/

- 7. zozketa: Biotope 2 liburu sorta - @stvornitoloco; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/BlaoYg_n21d/

- 8. zozketa: Biotope 3 liburu sorta - @weisses_katzchen; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/BxaVNUglPBX/

- 9. zozketa: Biotope 1 liburu sorta - @trens_i_tresc; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/B0OsFsyoxJr/

- 10. zozketa: Biotope 1 liburu sorta - @virsanat; esteka argazkira.

https://www.instagram.com/p/CC0sQVRqlZG/

7. zenbakia eskuragarri dago, 2020ko lehenengo seihilekoari dagokiona. Kontsultatzera animatzen zaituztegu esteka honetan.

FAUNAPYR proiektuaren baitan, Pirinioetan Bioblitz bat antolatu dugu, bi aste iraungo duena, uztailaren 20tik abuztuaren 2ra. Bertaratzea ezinezkoa izanik, FAUNAPYR atariaren hedapen eta sustapenerako ekimen garrantzitsu hau sare sozialen bidez egitea proposatzen dugu. Bi aste hauetan zehar, Pirinioetako bi isurialdeetako fauna behatzaileek 'Ornitho' atari ezberdinen bidez eta NaturaList aplikazioaren bitartez haien aipamenak igo ahalko dituzte. Mendigune osoan datuak aldi berean jasoko diren lehenengo aldia izango da. Datu hauek bere osotasunean bistaratu ahalko dira FAUNAPYR atariaren bidez.

Ornitho Euskadi eta Ornitho Navarraren kasuan, #Faunapyr proiektua sortu da. Bioblitzean parte hartzea oso erraza da. Zure zerrenda osoak edo ustekabeko behaketak bi atari hauetako batean sartu baino ez duzu egin behar, beti bezala, baina, hori bai, #Faunapyr laukitxoa aktibatuta. Proiektua taxon hauetarako dago erabilgarri: hegaztiak, ugaztunak, anfibioak, narrastiak, tximeletak eta odonatuak.

Gainera, naturalistentzako materialaren hainbat zozketa egingo dira sare sozialetan. Parte hartzera animatzen zaituztegu! Ekitaldiari buruzko informazio zehatza Ornitho Euskadi eta Ornitho Navarraren ohiko kanalen bidez jakinaraziko da.

Koronabirusak, Covid-19, eragindako pandemiaren ondorioz, biztanleria etxean konfinatu egin zen, oinarrizko beharretarako bakarrik atera zitekelarik. Testuinguru horretan, Ornitho atari ezberdinek #EtxeanGeratukoNaiz proiektua garatu genuen. Etxetik egindako behaketak kode honi lotuz, leiho eta balkoietatik ere ikusi ditzakegun espezieen ikerketa eta dibulgazioa burutzeko tresna bat izan nahi genuen.

Dagoeneko argitaratu ditugu #EtxeanGeratukoNaiz proiektuarekin lortutako emaitzak, bai Ornitho Euskadi zein Ornitho atari guztiei dagozkienak, eta esteka honetan kontsultatu daitezke.

2020ko martxoaren 15etik maiatzaren 15era bitartean, ia 12.000 behaketa igo ditugu Ornitho Euskadira eta, horregatik, eskerrak eman nahi dizkiegu proiektu honetan parte hartu duten erabiltzaile guztiei.

Azken asteetan zehar paridoetan (amilotx eta kaskabeltzak) heriotza-tasa altuak eragiten ari den gaixotasun bakteriano bat antzematen ari da. Gaixotasuna Suttonella ornithocola bakterioak eragiten du eta arnasketa arazo larriak sortzen ditu, indibiduo gehienengan heriotza eragiten duelarik. Parido populazio batzuk %50 baino gehiago murriztu dira. Iberiar penintsulan dagoeneko lehenengo kasuak hauteman dira Katalunian.

Hildako paridoak aurkitzen badituzu, mesedez, jakinarazi iezaguzu behaketa horiek sartuz eta "Hildako edo zauritutako animalia" laukitxoa aktibatuz. Behin formularioa irekita, heriotzaren (edo gaixotasunaren, hegaztia oraindik bizirik badago) kausa 'Kausa naturala' dela jarri beharko duzu eta, aukera honen barruan, 'gaixotasuna/parasitoa'. Animalia Suttonella-gatik hil ote den zalantza baduzu, 'Ezezaguna' aukera aktibatu kausa naturalaren ordez.

Horrela, Euskadi eta Nafarroan gaixotasun honen hedapen potentzialaren jarraipen zehatzagoa egin ahalko dugu. Eskerrik asko zure laguntzagatik!

I. #EtxeanGeratukoNaiz Bioblitzaren arrakastaren ondoren, apirilaren 26an 2.edizioa antolatu genuen. gure etxeetatik ikus daitezkeen ahalik eta espezie gehien atzemateko. Proiektu honen helburuak hurrengoak ziren: gure herri eta hirietako espezieak ezagutzen laguntzea, hiriko biodibertsitateari buruzko dibulgaziorako aukera bikaina sortzea eta konfinamenduari lotutako asperdurari aurre egiteko arrazoi erabilgarri eta dibertigarria eskaintzea.

#EtxeanGeratukoNaiz Bioblitzaren 2. edizioan, gure etxeetatik ia 700 behaketa egin ziren, 98 espezie ezberdinetakoak. Bioblitzen emaitzak eta jardunaldiaren estatistikak esteka honetan kontsulta daitezke.

Ornitho Euskadi taldekoek eskerrak eman nahi dizkiegu beren oharrak komunitate osoarekin partekatu zituzten parte-hartzaile guztiei.